Ömer Hayyam

Konu: Ömer Hayyam 17.07.08 22:56

Ebul Feth Ömer bin İbrahime veya Ömer Hayyam (18 Haziran 1048 - 4 Aralık 1131), şair, filozof, matematikçi ve astronom.

Yaşadığı dönemin ünlü devlet adamı Nizamül-Mülk ve Hasan Sabbah ile aynı medresede eğitim görmüş ve hayatı boyunca her ikisi ile de ilişkisini koparmamıştır. Bazı kaynaklara göre Hasan Sabbah'ın Rey kentinden olduğu Nizamül-Mülk 'ünde yaşca Ömer Hayyam ve Hasan Sabbah'tan yaşça büyük olduğunu belirtmektedir. (Kaynak: Semerkant-Amin Maalouf)

Bir çok bilim adamınca Batıni, Mutezile anlayışlarına dâhil görülür. Evreni anlamak için, içinde yetiştiği İslam kültüründeki hakim anlayıştan ayrılmış, kendi içinde yaptığı akıl yürütmeleri eşine az rastlanır bir edebi başarı ile dörtlükler halinde dışa aktarmıştır.

Hayyam 'Çadırcı' takma adını atalarının çadırcılık yapmasından almıştır. Ayrıca İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bir semte adını da vermiştir. Tarlabaşı bulvarında Sakızağacı ışıklardan başlayıp, Tepebaşına kadar inen caddenin adıdır.

Hayyam aynı zamanda çok iyi bir matematikçiydi Binom Açılımını ilk kullanan bilim adamıdır.

Hayyam, genelde şiirlerindeki eğlence düşkünlüğünün belirgin olmasından dolayı Rubâileri ile ünlenmiştir.

Eserleri; Hayyam, astronomi, cebir ve geometri ile ilgili birçok eser yazmıştır.

Fiil-Berahin Ala Mesail-Cebr Vel-Mukabele
Risale fi Şerhi Maeşkale min Müsadereti Kitabı Oklides
Muhtasar fit-Yab'iyat
Risale fi Külliyetril-Vücud
Risalet-il-Keun vet-Teklif
Mükilat-ül hisab
Mizan-ül Hikme
Levazım-ül-Emkine
Kitab-ül Şifa
Risale Fiha el-ihtiyal li-marifati Midar-iz Zehep vel-fiddati-fi cismin mürekkebi
Nevruz name
Ravdat-ül-klüb
Risale-in vücudiye

Bu dizeLerine bayıLdım yaa

Kim demiş haram nedir bilmez HAYYAM
Ben haramla helali karıştırmam
Seninle içilen şarap helaldir
Sensiz içilen su bile haram...

Konu: Geri: Ömer Hayyam 05.07.09 9:13

Hiç, bildikleri hiçtir, bilmek istedikleri hiç,

Bak da gör şu cahilleri, kurulmuşlar tepesine dünyanın,

Onlardan değilsen şayet kâfir derler adama

Boş ver onları Hayyam, sen bak kendi yoluna.

Her gün biri çıkar, başlar, benim ben demeye,

Altınları, gümüşleriyle övünmeye.

Tam işleri dilediği düzene girer,

Ecel çıkıverir pusudan, benim ben, diye.

Ne diyebilirimki sana, varlığın sırları saklı senden, benden;

Bir düğümki ne sen çözebilirsin, ne ben...

Bizimki perde arkasında dedikodu;

Bir indi mi perde, ne sen kalırsın, ne ben...

Dünyada akla değer veren yok madem,

Aklı az olanın parası çok madem,

Getir şu şarabı, alın aklımızı:

Belki böyle beğenir bizi elalem!

Gece, gül bahçesinde ararken seni,

Gülden gelen kokun sarhoş etti beni;

Seni anlatmaya başlayınca güle

Baktım kuşlarda dinliyor hikayemi.

Bu uçsuz bucaksız dünya içinde, bil ki,

Mutlu yaşamak iki türlü insana vergi;

Biri iyinin kötünün aslını bilir,

Öteki ne dünyayı bilir, ne kendini

Bu varlık denizi nerden gelmiş bilen yok;

Öyle büyük bir inci ki bu büyük sır delen yok;

Herkes aklına geleni söylemiş durmuş,

İşin kaynağına giden yolu bulan yok.

Seher yeli eser yırtar eteğini gülün

Güle baktıkça çırpınır yüreği bülbülün

Sen şarap içmene bak, çünkü nice gül yüzler

Kopup dallarından toprak olmadalar her gün.

Gönül dedi: Ben neyimki, bir damla sadece;

Ben nerde, görmediğim koca deniz nerde!

Böyle diyen gönül denize kavuşunca

Baktı kendinden başka şey yok görünürde

Gören göze güzel, çirkin hepsi bir;

Aşıklara cennet, cehennem, hepsi bir;

Ermiş ha çul giymiş, ha atlas;

Yün yastık, taş yastık, seven başa hepsi bir

Felek doğruyu eğriyi tartaydı,

Her işine güzel demek kolaydı.

Böyle mi yaşardı iyiler dünyada,

Evrenin özü doğru olaydı?

Gök yaban güllerini döküyor eteğinden

Bir çiçek yağmuruna tutuldu sanki çimen

Gül şarap dolsun kadehimin lalesine

Mor buluttan yere yaseminler düşerken

Sanki, gökler, denizlerce dolgunum;

İçime sığmaz oldu coşkunluğum;

Ak saçlarımla sarhoş ettin beni,

Kış ortasında bahar bulutluyum...

Geçmiş günü beyhude yere yad etme

Bir gelmemiş an için de feryat etme

Geçmiş gelecek masal bütün bunlar hep

Eğlenmene bak ömrünü berbat etme

Bir gün yıkılır saltanatın, yapma güzel;

Fırsat sana el vermiş iken, ver bize el.

Bir ülkeye benzer bu güzellik sonu yok;

Bir gün çıkar elden, hadi lütfetmeye gel!