İklim değişiklikleri fok doğumlarını geciktirdi

Konu: İklim değişiklikleri fok doğumlarını geciktirdi 30.07.08 11:13

Daha önce Ağustos ortalarında gerçekleşen Akdeniz Foku doğumları iklim değişikliğine bağlı olarak üç ay gecikmeli gerçekleşiyor. Bu yıl sahillerimizde doğacak fok sayısının 50'ye ulaşması bekleniyor.

Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Cemal Gücü, deniz ekosistemine zarar veren, balıkçılık da dahil denizlerdeki tüm faaliyetleri olumsuz etkileyen deniz kirliliğinin, doğal kaynakların sürdürülebilirliği ve insanların geleceği bakımından risk taşıdığını söyledi.

Doç. Dr. Gücü, üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye'deki deniz kirliliği gibi kıyılardaki hızlı yapılaşma, aşırı avcılık, turizm ve atıkların boşaltılamamasının yanı sıra, iklim değişikliğinin de deniz yaşamını etkileyen önemli unsurlardan biri olduğuna işaret etti.

Denizdeki biyolojik hayatın verimlilik ve sürekliliğinin, sudaki oksijen ve ısı miktarı ile su ısısına bağlı olduğunu belirten Doç. Dr. Gücü, son birkaç yıldan beri iklim değişikliğinin de Akdeniz foklarının doğumunun yaklaşık 3 ay ertelenmesine yol açtığını ifade etti.

Doç. Dr. Ali Cemal Gücü, Akdeniz fok kolonisindeki dişilerin daha önce ağustos ortalarında doğum yaptıklarına dikkati çekerek, ''fokların doğumları ekim ayı sonlarına doğru sarkmaya başladı. Geçen yıl Ağustos'ta doğmalarını beklediğimiz yavruların ekim sonunda dünyaya geldikleri belirlendi'' dedi.

Anne fokların doğumlarındaki değişimin, son birkaç yıldır sonbaharın yaşanmamasından kaynaklandığını anlatan Doç. Dr. Gücü, şöyle konuştu: ''Yazdan kışa, doğrudan mevsim geçişleri deniz canlılarının yaşamını olumsuz etkiliyor. Sıcak ortamın, ara mevsim yaşanmadan birden bire değişmesi ve rüzgar değişimleri gibi faktörler, Akdeniz fokunun alışılagelmiş üreme zamanını değiştirdi. İklim değişikliğine bağlı olarak sudaki ısı değişikliği de bunun nedenlerinden biri. Ancak ısı değişikliğinin oranı konusunda elimizde net veriler yok. Bu konuda araştırma yapılıyor.''

KOLONİ EKSİLDİ
Doç. Dr. Gücü, dünyada 34 tür arasında yer alan ve sayıları 500'ü bulan Akdeniz fokunun (Monachus Manachus) Türkiye kıyılarındaki popülasyonunun devam etmesi için başlatılan bilimsel araştırma ve koruma çalışmalarının sürdüğünü söyledi.

Taşucu ve Gazipaşa hattındaki 1996 ve 1997 yıllarında 13 tane olduğu bilinen fok sayısının, koruma çalışmaları sayesinde günümüzde önemli oranda arttığını belirten Gücü, ''Geçen yıl ekim sonunda doğan 7 yavruyla koloni sayısı 45'e ulaşmıştı. Ancak bunlardan 5'i, balıkçı ağlarına takılarak boğulma, sert cisimle vurulması ve farklı bazı nedenlerle öldü. Bu dönem doğması beklenen yavrularla koloni sayısı 50'ye yaklaşacak'' diye konuştu.

Doç. Dr. Gücü, Mersin ve Antalya, Türkiye ve Kıbrıs arasında ve Doğu Akdeniz'de görülen fokların sayısının artmasının kendilerini sevindirdiğini, ancak ölümlerin de bir o kadar üzdüğünü söyledi.